Günah olmamak şartıyla, kocasının her isteğine kadının itaat etmesi farzdır. Erkeğin kadın üzerindeki haklarının yüceliği konusun da birçok hadis-i şerifler varid olmuştur. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Kadın beş vakit namazını kılar, bir ay orucunu tutar, namusunu korur ve kocasına itaat ederse Cennete girer.
İbn-i Abbas (r.a) şöyle anlatır: Has’em kabilesinden bir kadın Resul-i Ekrem’e (s.a.v) geldi ve:
- Ben dul bir kadınım, evlenmek istiyorum. Kocanın kadın üzerin deki hakları nelerdir?» diye sordu.
- Allah’ın Resulü (s.a.v) de şöyle buyurdu: Kocanın kadın üzerindeki hakları: Kadın deve sırtında da olsa, efendisi kendisine yaklaşmak istediğinde nefsini kocasına teslim etmekten kaçınmaması, kocanın izni olmadan evinden bir şey vermemesi, (verirse sevabı kocasına günahı da kendisine olan) kocanın müsaadesi olmadan nafile oruç tutmaması, (tutarsa aç ve susuz kalır; oruç olarak kabul edilmez) Kocasından izinsiz evinden çıktığında evinden dönene kadar (veya tevbe edene dek) melekler kendisine lanet okur
Kocanın hanımı üzerindeki hakları pek çoktur. Bunların en önemlisi iki husustur:
Birincisi: Korunmak ve örtünmektir.
İkincisi: İhtiyacın ötesinde bir şey istememektir.
- Kocasının kazancı haram ise, bu kazançtan yememelidir.
- Kızlarına kocası ile güzel geçinme yollarını öğretmek, kızın ana-babası üzerindeki haklarındandır.
Rivayete göre, Esma binti Haricetü’l-Fezari kızını kocaya vereceği sıra ona şöyle der:
Kızım, şimdi sen içinde geliştiğin bir hayattan bilmediğin bir yatağa, alışmadığın bir arkadaşın yanına gidiyorsun Sen kocana taban ol ki o da sana tavan olsun. Sen ona döşek ol ki o da sana yaslanacağın sütun olsun. Sen kocana cariye ol ki o da sana köle olsun. Bir şeyde fazla ısrar etme; seni terk eder. Ondan uzak durma; seni unutur Sana yaklaştığında sen ona daha çok yaklaş Kızıp uzak durduğunda sen de uzak dur. Onun burnunu, kulağını ve gözünü koru. Yani o senden yalnız hoş koku koklasın, iyi söz duysun ve yalnız güzeli görsün..
Sözü fazla uzatmaya gerek yok. Kadının riayet edeceği edepler hakkında öz söz şudur;
- Kadın evinin içinde oturup ev işleri ile ilgilenmeli,
- Sık sık pencereye çıkarak etrafa bakmamalı,
- Komşularıyla az konuşmalı, mecbur kalmadıkça onlara gitmemelidir.
- Kocası yanında olsa da olmasa da onun şerefini korumalı, bütün işlerinde efendisinin hoşnutluğunu aramalı,
- Kendi nefsi hususunda ve efendisinin malında kocasına ihanet etmemeli,
- Onun izni olmadan evinden çıkmamalıdır.
- Kocasının izniyle çıktığında, gösterişsiz elbiselere bürünmüş bir halde kendisini gizlemelidir.
- Caddeleri ve kalabalık sokakları değil, tenha yerleri tercih etmelidir.
- Sesini yabancı kimselere duyurmaktan veya kendisini tanımalarından sakınmalıdır.
- İhtiyaçlarını kocasının arkadaşına anlatmamalıdır.
- Kendisini tanıdığını sandığı veya kendisinin tanıdığı kimseleri gördüğünde tanımıyormuş gibi davranmalıdır.
- Kadın bütün gayretini namazını kılıp orucunu tuttuktan sonra durumunu ıslah etmeye ve evini düzeltmeye vermelidir.
- Kocası evde olmadığı bir sırada kocasının arkadaşı kapıya gelse, ona ne için geldiğini, kim olduğunu sormamalı; kendisini ve kocasını kıskanarak lafi da uzatmamalıdır.
- Allah’ın kocasına verdiği mal ile yetinmeli, kocasının hakkını kendisinin ve yakınlarının hakkından üstün tutmalıdır.
- Şahsi temizliğine dikkat etmeli, kocası istediği zaman kendisinden faydalanabilmesi için her hulukarda hazırlıklı bulunmalıdır.
- Çocuklarına şefkatli davranmalı ve onları himaye edici olmalıdır.
- Çocuklara küfür etmekten dilini korumalı, efendisine karşılık vermemelidir.
- Kadının riayet edeceği edeplerden biri de, güzelliğiyle kocasına karşı övünmemek ve kocasını çirkin olduğu için horlamamaktır.
- Kocası yanında olmadığı zaman gayet vakarlı ve içine kapanık bir halde durmalı, kocası geldiğinde ise sevinç belirtileri göstermeli, sevinmeli, kocasını memnun edecek hareketlerde bulunmalıdır.
- Kadına vacip olan nikah haklarından birisi de, kocası vefat ettiğinde dört ay on günden fazla yas tutmaması ve bu müddet içinde güzel koku sürünmemesi, zinet elbisesi giymemesidir.
Allah Resulü (s.a.v) şöyle buyurmuştur; Allah’a ve ahiret gününe inanan bir kadının, kocasından başka hiçbir ölüye üç günden fazla yas tutması helal değildir. Kocası üzerine ise dört ay on gün yas tutar
İddetin bitimine kadar kocasıyla kaldığı evde oturması lazımdır. Bu zaman zarfında babasının evine gitmesi, mecbur kalmadıkça da dışarı çıkması caiz değildir.
- Kadının gözeteceği edeplerden birisi de, Sahabe-i Kiram hanımlarının yaptıkları gibi, ev içinde yapmaya muktedir olduğu bütün hizmetleri ifa etmesidir.
Kaynak: İmam-ı Gazali / İmam-ı Gazali’den Müminlere Vaazlar / bkz: 216-218
