Emr-i Ma’ruf ve Nehy-i Ani’l Münker görevini yapacak kişide bulunması gereken üç sıfat;
İlme gelince: Bu vazifeyi yapan kimsenin, uyarıda bulunduğu hususta şer’i sınırda kalması için, emir ve nehyin durumlarını bilmesi gerekir.
Veraya gelince: Sahibini, bildiğinin dışına çıkmaktan men etmelidir. Bu, nasihat ederken herhangi bir maksadın onu şeriatın koyduğu izin sınırını aşmaya sevk etmemesi ve sözlerinin kabul görmesi için gereklidir. Zira ahlaksız biri buyurmaya ve yasaklamaya kalkıştığında kendisiyle alay edilir. Hatta bu durum kendisine karşı gelinmesi neticesini doğurur.
Güzel huya gelince: Kişinin çok lütufkar ve yumuşak olması gerekir. Güzel huy bu konunun temelidir, esasıdır. Yalnızca ilim ve vera yeterli değildir. Zira öfke kabardığında ilim ve vera bu heyecanı dindirmeye kari gelmez.
İyi ahlaka sahip olmak gerekir. Bu üç sıfatla yapılan vaaz ve nasihatler kişiyi Allah’a yaklaştırır, bunlarla kötülükler yok edilir. Bu vasıflar bulunmazsa münkerler yok edilemez.
Hikaye olunduğuna göre, Halife Me’mun’a vaizin biri sert bir dille öğüt vermeye başlayınca Me’mun şöyle demiştir:
Be adam, biraz yumuşak ol. Allah Teala senden daha hayırlısını benden çok daha şerlisine gönderdiği halde, ona yumuşak davranmasını (Musa a.s ile Firavun kastediliyor) emrederek şöyle buyurmuştur;
(Gidin de) ona yumuşak söz söyleyin. Olur ki nasihat dinler, yahut (Allah’tan) korkar (Taha Süresi 44)
Öyle ise irşatta bulunan kişi (her hususta olduğu gibi) yumuşak davranma konusunda da peygamberlerin yolunu izlemeli ve onlara uymalıdır.
Kaynak: İmam-ı Gazali / İmam-ı Gazali’den Müminlere Vaazlar / bkz: 333-334
