En’am Süresi 128. Ayet Meali: Allah, onların hepsini bir araya topladığı gün; “Ey cinler (şeytanlar) topluluğu! Siz insanlardan birçoğunu elde ettiniz” der. Onların, insanlardan olan dostları ise, “Ey Rabbimiz! (Biz) birbirimizden yararlandık ve bize verdiğin sürenin sonuna ulaştık” derler. Allah da buyurur ki: Allah’ın dilediği hariç, içinde ebedi kalacağınız yer ateştir. Şüphesiz Rabbin hikmet sahibidir, bilendir.
En’am Süresi 129. Ayet Meali: İşte böylece işledikleri günahlardan ötürü zalimlerin bir kısmını diğer bir kısmına dost yaparız.
En’am Süresi 128 ve 129. Ayetin Tefsiri: Ey peygamberlerin en mükemmeli! Onlara hatırlat ve de ki:
Allah, onların hepsini bir araya topladığı zaman, senin kendilerine itaat etmelerini bildirdiğin, Allah’a yönelmelerini istediğin insanlara ve cinlere hitaben şöyle diyecek:
Ey şeytanlar, insanlarla çok uğraştınız ve onları saptırdınız. Onlara çok günahlar ve suçlar işlettiniz. Onları bizim emirlerimizin dışına çıkardınız. Bizim “yapmayın!” dediklerimizi yaptırdınız. Onlara nefis ve arzularının hoşuna gidecek şeyleri yapmaları için teşvik ettiniz.
İnsanlar bu sözü duyduktan sonra; şeytanların insanlar arasındaki dostları rezil ve rüsva bir halde, ey bizi her türlü lütuf ve keremle besleyen Rabbimiz, biz bu pis şeytanlara uyarak seni inkar ettik. Şimdi hak geldi ve batıl yok oldu.
Biz bizimle onlar arasında olanı itiraf ediyoruz. Biz bunların yanıltmalarına ve teşviklerine uyarak, peygamberlerinin dillerinden bize emrettiklerinin aksini yaparak, birbirimize dost olmamız sebebiyle faydalar elde ettik. Şimdi ise senin peygamberlerinin dilinden bildirmiş olduğun sona elleri boş olarak, her şeyi kaybetmiş olarak duçar olduk diye ağlayıp sızlayınca;
Allah celal ve izzet perdelerinin arkasından seslenerek, bela ve musibet hayatı bitti, hidayete erme zamanı da geçti. Artık sizin yeriniz, size tabi olanlarınızın ve tabı olduklarınızın yeri cehennemdir, orada ebediyen kalacaksınız, diyecek
Biz insanlardan bazı zalimleri, birbirlerinin yaptıklarından rezil ve rüsva olsunlar diye birbirlerinin başlarına geçiririz.
En’am Süresi 130. Ayet Meali: Ey cin ve insan topluluğu! İçinizden size ayetlerimi anlatan ve bu günle karşılaşacağınıza dair sizi uyaran Peygamberler gelmedi mi! Derler ki: Kendi aleyhimize şahitlik ederiz. Dünya hayatı onları aldattı ve kafir olduklarına dair kendi aleyhlerine şahitlik ettiler.
En’am Süresi 130. Ayet Tefsiri: Ey herkesin huzurunda yaptığı kötü işleri açıklayan insan ve cin toplulukları..
Kendi ağızlarıyla itiraz etmek zorunda kalarak, ey Rabbimiz, perde kalktı ve hakikat ortaya çıktı, biz bu suçları işledik, bu isyanlarda bulunduk, azabı ve cezayı hak ettik, diye kendi aleyhlerine şahitlik edecekler.
Bu olanlar dünya hayatının onları aldatmasından başka bir şey değildir. Öyle ki onlar, kendilerine Allah katından gönderilen ve onları doğru yola sevk edecek olan peygamberi yalanladılar ve onunla alay ettiler. İşledikleri bu günahlar onları kendi aleyhlerine şahitlik etmeye, kafirlik ettiklerine şahitlik etmeye ve her çeşit azaba müstahak olduklarını söylemeye götürdü
Kaynak: Abdülkadir Geylani / Geylani Tefsiri / C: II / bkz: 70-72
