En’am Süresi 151. Ayet Meali: De ki: Gelin Rabbinizin size neleri haram kıldığını okuyayım: O’na hiçbir şeyi ortak koşmayın, ana-babaya iyilik edin, fakirlikten dolayı çocuklarınızı öldürmeyin -sizin de onların da rızkını biz veririz-; kötülüklerin açığına da gizlisine de yaklaşmayın. Allah’ın yasakladığı cana haksız yere kıymayın! İşte bunlar Allah’ın size belki düşünüp anlarsınız diye emrettikleridir.
En’am Süresi 151. Ayet Tefsiri: Ey peygamberlerin en mükemmeli! Peygamberlik şefkatinin gereğine uyarak onlara de ki:
Ey sapıklık çölünde kaybolmuş olanlar, geliniz, Allah’ın ilk yaratılma yeriniz olan bu dünyanızda size haram kıldıklarının başta gelenlerini ve önemlilerini sayayım:
İşte tafsilatı olarak size bu anlatılanları Allah yapmamanızı emretti. İnşallah aydınlanırsınız, önünüzü görürsünüz, Allah’ın tevhidine ulaşırsınız.
En’am Süresi 152. Ayet Meali: Erginlik çağına erişinceye kadar yetimin malına, sadece en iyi şekilde yaklaşın. Ölçü ve tartıyı adaletle yapın. Biz herkese ancak gücünün yettiği kadarını yükleriz. Söz söylediğiniz zaman, yakınlarınız dahi olsa adaletli olun. Allah’a verdiğiniz sözü de tutun. İşte Allah iyice düşünesiniz diye Allah size bunları emretti.
En’am Süresi 152. Ayet Tefsiri: Allah’ın size haram kıldığı şeyler cümlesinden olarak yetim malları üzerinde tasarrufta bulunmayınız. Sadece o yetimlerin mallarının en güzel korunması ve değerlendirilmesi için yapılması gerekenleri onlar reşit oluncaya kadar yapınız. Onlar belli yaşlara gelip dinin mal tasarrufu ile ilgili hususiyetlerini öğrenince, gerekli tecrübeleri elde edince mallar kendilerine teslim edilir.
Yine bu haramlar cümlesinden olarak ölçü ve tartıları eksiltmeyiniz, azaltmayınız. Yerine getirmesi çok zor olsa bile siz elinizden gelenin azamisini yapmaya çalışınız. Biz bir insana gücünün yetmediğini yüklemeyiz. Ölçü ve tartıları yerine getirirken bütün çaba ve hassasiyetinize rağmen hatalarınız olursa af olur. Zira hiçbir insan gücünün yetmediğinden mesul değildir.
Söz söylediğiniz zaman, akraba da olsa, adaletli olunuz. İki hasım arasında arabulucu olduğunuz zaman, taraflardan birisi yakınınız, akrabanız olsa bile, verdiğiniz kararda adaletli olunuz.
Ey hüküm vericiler, verdiğiniz hükümlerinizde Allah’ın verdiği hükümlerin dışına çıkmayınız. Allah’a verdiğiniz sözü yerine getiriniz. Onun hükümlerine ve hikmetlerine uygun olarak karar veriniz.. İşte Allah düşünüp öğüt alasınız diye size böyle emretti. Ey Allah’ın tevhidine yönelenler, düşünüp öğüt almanız ve öğüt tutmanız beklendiği için size bunlar emredildi.
En’am Süresi 153. Ayet Meali: Şüphesiz bu, benim dosdoğru yolumdur, ona uyun. (Başka) yollara uymayın. Zira o yollar sizi Allah’ın yolundan ayırır. İşte sakınmanız için Allah size bunları emretti.
En’am Süresi 153. Ayet Tefsiri: Ey benim tevhidime yönelenler, biliniz ki bu sürede zikredilen emirlerim ve yasaklarım, helal kıldık larım ve haram kıldıklarım, hükümler, işaretler, adap ve muamelat benim tevhidime ulaştıran dosdoğru yolumdur. Eğriliği ve sapıklığı yoktur. O yolu takip ederseniz Allah’a ulaşacaksınız. Başka yollara gitmeyiniz. O yollar sizi kendi tevhit yolundan ayırır ve saptırır.
Allah’ın sizi bu şekilde sakındırması, sizin yolundan ayrılıp başka yollara sapmamanız ve Hak yolundan sizi ayıracak nefislerinize uymamanız, boş ve batıl görüşlere saplanmamanız içindir.
Kaynak: Abdülkadir Geylani / Geylani Tefsiri / C: II / bkz: 84-86
