Hadesten Taharet ve Necasetten Taharet Ne Demek?

1-) Hadesten Taharet: Hades, abdestsizlik ve güsul gerektiren manevi kirlilik halidir. Kişi abdestsizken veya güsullu gerektirecek bir durumda iken bazı ibadetleri yapamaz.

Örneğin;

• Namaz kılamaz; cünüp ve hayızlı iken Kur’an okuyamaz. İnsan bazı ibadetleri yapabilmesi için bu hallerden temizlenmesi gerekir.

Abdestli olmayan abdest almakla, cünüp olan, adet ve lohusa hali sona ermiş olan kadın da gusül etmekle hadesten temizlenmiş olur. Abdest almak veya gusül etmek mümkün olmadığı hallerde bunların yerine teyemmüm edilir.

2-) Necasetten Taharet: Necaset, dinen temiz olmayan pis şeylere denir. Namazın sahih olabilmesi için beden, elbise ve namaz kılınacak yerin temiz olması şarttır.

Namazın sahih olmasına mani olup olmaması bakımından necaset ikiye ayrılır:

Ağır Necaset: Ağır necaset sayılan maddelerin başlıcaları şunlardır:

• İnsana ait sidik, dışkı, vücudun herhangi bir yerinden akan kan, irin, sarı su, ağız dolusu kusuntu, meni, vedi, mezi, kadınlardan adet, lohusalık ve istihaze hallerinde gelen akıntılar.

• Eti yenmeyen hayvanların sidik, dışkı ve salyaları.

• Eti yenen hayvanlardan tavuk, kaz ve ördeklerin pislikleri.

• Karada yaşayıp usulüne göre kesilmeden ölen hayvanların leşleri ve bunların tabaklanmamış derileri

• Şarap ve ağırlıklı olan görüşe göre bütün alkollü olan içkiler. ^{Şafiilere göre sarhoşluk veren bütün içkiler pistir.)}

Bu bölüme giren pisliklerden katı durumda olanlar bir dirhem yani 2.8 gr den fazla, sıvı durumda olanlar el ayasından (parmak ucuna kadar olan avuç içi genişliğinden) fazla ise, namaz manidir.

Bu miktarda olan necaset bulunduğu halde kılınan namaz sahih ise de temizleme imkanı var iken o şekilde bırakmak tahrimen mekruhtur. Bu miktardan az olan necaset ise namaza mani değilse de temizlemeden bırakmak tenzihen mekruhtur.

Hafif Necaset: Hafif necasetin başlıcaları şunlardır:

• Atın ve eti yenen evcil ve yabani hayvan sidikleri.

• Bu hayvanların pislikleriyle katır ve merkeplerin pislikleri İmam Ebu Yusuf ile İmam Muhammed’e göre hafif, İmam-ı Azam’a göre ise, ağır necasettir. Fetva İmam Ebu Yusuf ile İmam Muhammed’in görüşüne göredir.

(Şafiilere göre necaset (pislik) üç çeşittir:

Necaset-i Hafife (Hafif pislik): Bu, iki yaşını bitirmeyen ve anasının sütünden başka bir gıda almayan erkek çocuğun idrarıdır. Bu pislik üzerine su serpmekle temizlenir.

Necaset-i Galiza (ağır pislik): Köpek, domuz ve onlardan doğan hayvanlardır. Bu necaset ile pislenen bir şey bir defa toprak karışımı olmak yedi defa yıkanmakla temizlenir.

Necaset-i Mutavassıta (orta pislik): Necaset-i hafife ile necaset-i galiza arasında kalan pisliklerdir. İnsan pisliği, kan, irin, alkollü maddeler, eti yenmeyen hayvanların sütü, balık ve çekirge dışında tüm murdar hayvanlar bu çeşit pisliğe girerler. Bu pisliklerin bulaştıkları yerler, pislikler giderilinceye kadar yıkanarak temizlenirler. Bu yerlerin üç defa yıkanması efdaldır.)

• Etleri yenmeyen atmaca, çaylak ve kartal gibi kuşların pislikleri.

• c) Her hayvanın öd kesesi ile işkembesi bu hayvanın pisliği hükmündedir.

Bu bölüme giren pisliklerden beden, elbise veya namaz kılınacak yere bulaşan miktar bedenin veya elbisenin (diğer bir görüşe göre de bir uzvun veya bir uzvu örten elbisenin) dörtte biri kadar ise namaz sahih olmaz. ^{(Şafiilere göre pislik az da olsa namaza manidir.)}

Bu miktara yakın necaset bulunduğu halde kılınan namaz sahih ise de temizlenme imkanı var iken o şekilde bırakmak tahrimen mekruhtur. Daha az ise temizlenmeden bırakmak tenzihen mekruhtur ⁽¹⁾

(1-Reddu’l-Muhtar, s. 1/321; Durer, 1/46)