Hakikat ve yakin mertebesine ulaşmış tevhid ve irfan erbabından temkin ve itminan ehlince aşıkardır ki, zan ve tahminle hareket etmenin verdiği darlık içerisinde kararsız olan taklid ve telvin sahibi insanlar, bütün işlerini Allah’a havale eden tevhid erbabının teslimiyet emarelerini görüp fark ettiklerinde ve hal, sıfat ve fiillerinde itidal işaretleri ve rıza ve teslimiyet alametlerini müşahede ettiklerinde;
Baba ve dedelerinden kendilerine geçmiş yanlış uygulamalar/taklitler ve boş tahminler konusunda sağlam bir bilgiye sahip olmadıklarından dolayı onlar gibi olmayı ve onların sıfat ve ahlaklarına sahip olmayı temenni ederler ve onların yaşadığı dini hayatı yaşamayı ve ahlakıyla bezenmeyi isterler.
Bundan dolayı zan ve cahillikleri konusunda nefislerinde bir sarsıntı ve tereddüt hali geçirerek durumu fark ederler. Fakat vakıaya mutabık ve doğru olduğunu gösteren ve hiçbir kuşkuya yer vermeyen mucizelerin gerçekliğini ispatlayıcı açık ayetlerin inmesine rağmen karakterlerinin sertliği, kinlerinin çokluğu ve kötü tabiatlarından dolayı imana ve İslam dinini yaşamaya yanaşmazlar.
Bu sebeple Allah Teâlâ sevgili Peygamberine (s.a.v), işinde kendisine destek ve yardım edeceğini göstermeye yönelik bir tarzda hitap ederek, ona bu kişilerle konuşmayı ve onları dine dâvet etmeyi terk etmesini tavsiye ederek ve onları helak edeceğini ve intikam alacağını müjdelemiştir.
Kaynak: Abdülkadir Geylani / Geylani Tefsiri / C: III / bkz: 5
