Kadınların Hakkı Olan Mehir Parası

Mehir nedir, mehir bedeli, mehir en az ne kadar olmalı, mehir olarak neler istenebilir, mehir miktarı, mehri müsamme, mehri müeccel, mehir hakkı ve örnekleri

Soru: Mehir neye denir?

Cevap: Mehir, evlenme karşılığında kadına verilmesi gereken mal veya paraya denir. Mehir, nikahın şart veya rükünlerinden değil, nafaka gibi nikahın gereklerindendir. Bu yüzden mehir belirlenmeden kıyılan nikah geçerli olur ve kadın emsal mehre hak kazanır. Nikah esnasında mehri belirlemek sünnettir.

Mehrin hükmü nedir?

Cevap: Mehir farzdır, farziyeti;

وَاٰﺗُﻮا اﻟﻨِّﺴَﺎٓءَ ﺻَﺪُﻗَﺎﺗِﻬِﻦَّ

(Kadınlara mehirlerini gönül rızası ile (cömertçe) verin ⁽¹⁾ ayet-i kerimesi ile sabittir.

Hangi şeyler mehir olabilir?

Cevap: İslam’da satışı veya kullanışı yasak olmayan her çeşit mal mehir olabileceği gibi, değiştirilmesi mümkün olan her menfaat da mehir olabilir.

Mehrin miktarı ne kadardır?

Cevap: Mehrin en çok miktarı için bir sınır getirilmemiştir. Mehrin en az miktarı ise on dirhem gümüş veya bunun karşılığıdır. (Hz. Peygamber devrinde on dirhem yaklaşık iki kurbanlık koyun bedeli idi. Şafi mezhebine göre mehrin azı için de bir sınır yoktur. Her mal olan şey az olsun çok olsun mehir olabilir) Bu miktardan daha az mehir belirlenemez. Belirlenmişse on dirheme tamamlamak gerekir.

Mehrin Çeşitleri

Soru: Mehir kaç çeşittir?

Cevap: Mehir, mehr-i müsemma ve mehr-i misil olmak üzere iki çeşittir.

1-) Mehr-i müsemma: Nikah akdi esnasında eşlerin karşılıklı rıza ile belirledikleri mehirdir. Miktarı belirlenmiş olan mehir de iki kısma ayrılır:

• Mehr-i muaccel: Akit esnasında peşin olarak verilen mehirdir.

• Mehr-i müeccel: Daha sonra verilmek üzere söz verilen mehirdir. Böyle bir mehir için tarih belirlenmiş ise, vaktin girmesiyle kadın mehre hak kazanır ve hemen verilmesi gerekir. Tarih belirlenmemiş ise boşama veya vefat halinde ödenmesi gerekir.

2-) Mehr-i misil: Akit esnasında mehir hiç belirlenmez veya usulüne uygun bir şekilde belirlenmezse mehr-i misil lazım gelir. Tabirden anlaşılacağı üzere mehr-i misil, kadının emsaline bakılarak takdir edilen mehirdir. Bunun için evlenecek olan kadının babası tarafından en yakın hısmı olan kız kardeş, yeğen veya hala gibi kadınlardan, yaş, ahlak, bilgi, güzellik, dindarlık, bekarlık gibi niteliklerde benzeri olan kadınların daha önce evlenirken aldıkları mehir miktarı ölçü alınarak emsal mehir belirlenir. Kadının bu niteliklerde dengi olan bir hısmı bulunmazsa yabancılardan emsal alınır.

Hangi hallerde kadın mehrin tamamına hak kazanır?

Cevap: Kadın şu hallerde mehrin tamamına hak kazanır:

• Cinsi ilişki vuku bulunca

• Bundan önce koca vefat edince

• Sahih halvet meydana gelince (Şafi mezhebine göre sahih halvetin hiçbir etkisi yoktur).

Hangi halde kadın belirlenen mehrin yarısına hak kazanır?

Cevap: Kadın, cinsel işişki ilişki ve sahih halvetten önce boşanırsa belirlenen mehrin yarısına hak kazanır. Konu ile ilgili Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

وَاِنْ ﻃَﻠَّﻘْﺘُﻤُﻮﻫُﻦَّ ﻣِﻦْ ﻗَﺒْﻞِ اَنْ ﺗَﻤَﺴُّﻮﻫُﻦَّ وَﻗَﺪْ ﻓَﺮَﺿْﺘُﻢْ ﻟَﻬُﻦَّ ﻓَﺮٖﻳﻀَﺔً ﻓَﻨِﺼْﻒُ ﻣَﺎ ﻓَﺮَﺿْﺘُﻢْ

(Evlendiğiniz kadınları mehir tayin ettiğiniz halde temas etmeden boşarsanız tayin ettiğiniz mehrin yarısı onundur ⁽²⁾

Hangi halde mehir sakıt olur?

Cevap: Cinsel ilişki ve sahih halvetten önce boşama dışında bir ayrılık vaki olursa mehir sakıt olur. Örneğin, kadın dengi olmayan biriyle evlendiğinde velisinin itirazı üzerine hakimin evlenmeyi feshetmesi durumunda mehir sakıt olur.

Kadın her hangi bir halde mehr-i mislin yarısına hak kazanır mı?

Cevap: Kadın hiçbir surette mehr-i mislin yarısına hak kazanamaz (Maliki mezhebine göre akit esnasında mehri belirlenmeyen kadın cinsel ilişkiden önce boşanırsa mehr-i misli yarısına hak kazanır).

(1-Nisa Süresi 4) (2-Bakara Süresi 237)