Peygamberimizin Şahsiyeti ve Karakteri

Her Müslümanın sık sık tekrarladığı şehadet cümlesinde belirtildiği üzere Alemlere Rahmet sevgili Peygamberimiz‘in şahsiyetinin iki yönü üzerinde duracağız.

Biri, Peygamber olarak Hz. Muhammed (salat O’na, selam O’na). Yeryüzünde hiçbir kimse O’nun bu yüce Peygamberlik şahsiyetine eremeyecek, kendini benzetemeyecek, O’na yaklaşamayacak, O’nun gibi Cenab-ı Hak’tan risalet telakki edemeyecek ve vahiy alamayacaktır. Hiçbir insan O’nun bu Peygamberlik makamına yükselemeyecektir. Çünkü O’nun risaleti ile peygamberlik mühürlendi, O’nun getirdiği din ile risalet tamamlandı, yol birleşti, doğruldu. O’dur

• Hatemü’l-Enbiya: Peygamberlerin sonu ve peygamberler dizisinin imamesi.

Peygamberimizin şahsiyetinin ikinci yönü: Allah’ın kulu Muhammed (s.a.v) bir insan olarak, Allah’ın kulu olarak, şahsiyeti, güzel ahlakı, sireti, hayat mücadelesi, zühdü, takvası, giyinişi, yiyişi, ibadeti, şecaati, merhameti, cömertliği her Müslümanın kendini yaklaştırmak, ahlakını benzetmek istediği, gücünü kullanabileceği yönüdür.

Cenab-ı Hak, O’nun bu şahsiyetini, “Şüphesiz sen büyük bir ahlaka sahipsindir ⁽¹⁾” buyurarak belirtiyor.

O büyük Peygamber’e uyan Müslümanlar olarak O’nun ahlakını yaşamak, yaşayışımızı siretine yaklaştırmak, şahsiyetini şahsiyetimize örnek tutmak, hem dünyada bizi mesut kılacak, hem de ahirette kurtaracaktır. Allah’ın rızası da O’nun yolundan, işinden, dilinden gelir bize.

Peygamberimizin Ahlaki Vasıfları ve Özelikleri

Sevgili Peygamberimizin;

• Güzelliği ve temizliği yüzünde zahirdi.

• Güler yüzlüydü. O’nu görenler yanından, huzurundan ayrılmak istemezlerdi.

• Daima yüzünde nur parlardı.

• Rahat ve hızlı yürürdü, bir yokuştan iner gibi çabuk çabuk adım atardı.

• Vakurdu. Daima düşünceliydi.

• Çoğu zaman bakışını yere çevirirdi.

• Ashabı, arkasından yürürdü.

• Yolda karşılaştığı kimselere önce O selam verirdi.

• Sakindi, sükuti idi. ihtiyaç olmadan konuşmazdı.

• Sözüne Allah’ın adıyla başlar, hamd ederek bitirirdi.

• Konuşması tatlı ve cezbedici idi. Konuştuğu zaman kelimeleri tane tane söyler, dinleyenler sözlerini kolaylıkla anlarlar ve hafızalarında tutarlardı. Efendimiz, bazen sözlerini üç defa tekrar ederdi.

• Peygamberimizin sesi yüksekti.

Hz. Ümmühani bu hususta şöyle diyor: “Hz. Peygamber, Ka’be’de Kur’an-ı Kerim okuduğu zaman, biz evlerimizde yataklarımıza girmiş olduğumuz halde sesini duyardık”

Peygamberimizin beyan tarzı hakkında da, hitabetiyle şöhret alan Hind şöyle diyor: “Hz. Peygamber daima düşünür, çoğu zaman sükutu tercih ederdi. Lüzum hasıl olmadıkça konuşmazdı. Fakat söz söylemeye başlayınca, her kelimeyi açık ve seçik söylerdi. Peygamberimiz az güler, fakat çok zaman tebessüm ederdi”

• Allah’ın verdiği nimetlere daima şükrederdi, hiçbirini kötülemezdi.

• Dünya O’nu gazaplandırmazdı.

• Bir hak tecavüze uğramışsa, hak yerini buluncaya kadar öfkesi dinmezdi.

• Nefsi için gazablanmazdı. Bir şeye gazablanırsa, ondan yüz çevirirdi. Bir şeyden memnun olursa, sevinci yüzünde belirirdi.

• İnsanların en güzel giyinişlisi, en güzel yüzlüsü ve en cömerdi idi.

• Fakirlikten korkmadan verirdi. Kendinden bir şey isteyenlere asla “Yok!” dediği duyulmamıştır,

• İki şey arasından birini seçmesi istenirse, günah olmadığı takdirde, en kolayını seçerdi.

O’nun ahlakının en özlüsünü Hz. işe söylüyor: “O’nun ahlakı Kur’an’dı”

Sevgili Peygamberimiz Hz. Hatice ile Peygamberliğinden uzun. bir zaman önce evlenmiş ve onunla tam 25 yıl yaşamıştı. Peygamberimize ilk vahiy geldiği zaman Hz. Hatice O’nu şu kelimelerle teselli etmiş ve O’na destek olmuştu: Cenab-ı Hak, hiçbir vakit seni utandırmayacaktır. Çünkü sen,

• Yakınlık bağlarına saygı gösterirsin.

• Borçluların borçlarını verirsin.

• Yoksullara yardım edersin.

• Misafirlere ikram edersin.

• Doğruları desteklersin.

• Muhtaçların üzüntülerini hafifletmeye çalışırsın

Hz. Aişe de Peygamberimizin şahsiyeti hakkında şöyle diyor:

• O hiç kimseyi azarlamazdı.

• Kendisine kötülük edenlere kötülükle karşılık vermezdi.

• Şahsına yapılan bir kötülüğün öcünü almazdı. Yalnız bir kimse Allah’ın emirlerine isyan ederse, o kimseye hak ettiği cezayı verirdi”

Peygamberimizin Şahsi Hayatı

• Peygamberimiz giyinişinde hususi bir tarz takip etmezdi. Elbisesinde ve yiyeceğinde sade idi, külfetli değildi. Kolay olanı giyerdi. Çoğu zaman giydiği, herkesin üzerinde olan elbiseydi. Yalnız heyetler karşılamak gerektiği zaman veya bayramlarda giyinişine itina ederdi

• Bulduğunu yerdi. Tatlı veya et bulursa yer, onları bulamazsa et, zeytin veya sirke yerdi. Hiçbir şey bulamazsa öyle gecelerdi. Zaman olur açlıktan karnına taş bağlardı.

• Kendisi soğuk suyu severdi.

• Süte bazen su katmadan, bazen su katarak içerdi

• Kuru üzümü su içinde ıslatır, onun suyunu içer ve üzümlerini yerdi.

Peygamberimizin Evdeki ve Evlilik Hayatı

• Sevgili Peygamberimiz evinde iyi geçimli, eşleriyle tatlı sohbetliydi.

• Onların bazen hırçınlıklarına, birbirleriyle olan kırgınlıklara tahammül ederdi.

• Aile içinde kadının hakkını üstün tutardı.

Sevgili Peygamberimizin evinde yaşayışının nasıl olduğu Hz. Aişe’ye soruldu, şöyle cevap verdi:

• Ev içinde de örnek bir insandı.

• Gerektiği zaman ayakkabısını onarır, elbisesini yamar, keçilerini sağar, bir insanın evinde yapacağı her işi görürdü.

• Namaz vakti gelince camiye çıkardı

Peygamberimizin Ashabıyla İlişkisi

Sevgili Peygamberimiz Ashabı arasında daima güzel ahlakın örneği olmuştur. O’nun sohbetinde olanlar, hizmetinde bulunanlar hep yüce şahsiyetinin eserlerini müşahede etmişlerdir.

Peygamberimizin hizmetinde uzun yıllar bulunan Hz. Enes şöyle der: “Peygamberime 10 yıl hizmet ettim, bana hiçbir gün of demedi, yaptığım bir iş hakkında, bunu niye yaptın; yapmadığım iş için de, niye yapmadın, diye azarlamadı. Hiç kimseye haksızlık yapmadı”

Hz. Aişe (r.anha) Peygamberimizi (s.a.v) şöyle anlatıyor: “Peygamberimiz hiç kimsenin yüzüne vurmadı, ne bir kadını, ne de bir hizmetçiyi dövdü hayatında”

Sevgili Peygamberimiz örnek insandı. Kendini Ashabından ayırd etmez, her vesile ile bu yönünü onlara belirtirdi.

• Sevgili Peygamberimiz mazeret kabul ederdi.

• Hoşlanmadığı bir şeyle karşılaşırsa, cevapsız bırakırdı.

• Bir insanın yaptığı şey hakkında, ondan memnun olmadığını belirtmek için, “Bazı insanlara ne oluyor da şöyle şöyle yapıyorlar…” diye isim zikretmeden o kimseyi hatasından uyandırmak isterdi.

• Bir yere girdiği zaman, başkasının yerine oturmazdı. Bir meclisten en son kalkardı.

• Bazen pazara iner, satıcılara doğruyu gösterir, alışverişte aldatmaya, hileye sapmamalarını ve yalan iş yapmamalarını öğütlerdi.

• Hiç kimseyi ayırmadan, herkese aynı hüsn-ü muameleyi gösterirdi, hatta öyle ki, O’nunla münasebette bulunan herkes, O’nun bu samimi ilgisinden kendisi Peygamber’in en yakını bilirdi.

• Kim olurlarsa olsunlar, İslâm’da sebat edenlere ve mücahitlere ziyadesiyle yakınlık gösterirdi.

• Dünya işlerinde, siyaset veya harb meselelerinde fikir sahiplerine danışırdı. Kendi reyine uymasa da, gerekirse onların görüşlerini kabul ederdi. Bedir ve Uhud savaşlarında olduğu gibi.

Kısacası;

• O, insandı, hem de ne insan…

Peygamberimizin Temizliğe Verdiği Önem

Peygamberimizin en fazla önem verdiği şeylerden biri de temizliktir. Bir kere, üstü başı kirli bir adam görmüş, ona, “Üstünü başını yıkamıyor musun?” diye sormuştu.

Bir defa da adamın biri huzur-u Peygamberîye pek perişan bir kıyafetle gelmiş, Peygamberimiz ona, “Geçinmek için hiçbir vasıtan yok mu? ” demiş, “Var” cevabını almış, Efendimiz de, “Madem ki Cenab-ı Hakk’ın nimetine nail oldun, o nimeti halinle göster buyurmuştur.

Araplar, alışmadıkları için, yerlere tükürür, camilere bile ibadet esnasında bu gibi hareketlerde bulunurlardı. Sevgili Peygamberimiz bu kötü alışkanlıktan son derece nefret ederdi. Bir defa, yerde böyle bir hareketin izini görmüş, son derece hiddetlenmiş, mübarek yüzü kıpkırmızı olmuşt.

Peygamberimizin bu hiddetini anlayan Ensardan bir kadın ortalığı temizlemiş, Peygamber’in teveccühünü kazanmıştı.

Sevgili Peygamberimiz vücudunun temizliğine de dikkat ederdi. Bir gün yünden bir elbise giymiş, fakat terlediğini görünce onu derhal değiştirmişti.

Bir gün, sıcağın şiddetle hüküm sürdüğü bir sırada, çoğu iş sahiplerinden ve işçilerden meydana gelen bir topluluk, iş elbiseleriyle toplanmış, cami dar olduğu için içerinin havası bozulmuştu. Sevgili Peygamberimiz, “Yıkandıktan sonra gelmiş olsanız daha iyi olurdu” buyurmuştu. Ondan sonra hafta içinde cemaatin en fazla olduğu Cuma günleri yıkanmak bir dini görev olmuştur.

Peygamberimizin mescidi muntazam silinir süpürülürdü.

İbn-i Mace’nin bir rivayetine göre, Peygamberimiz çocukların ve delilerin mescide getirilmesini ve Cuma günlerinde mescide güzel koku saçılmasını emretmişti.

Peygamberimiz yolların, caddelerin ve ağaçların altının kirletilmesini men etmiştir.

Efendimiz turp, soğan, sarımsak gibi ağıza fena koku veren şeylerden nefret ederdi. Onun için bu gibi şeyleri yiyenlerin camiye gelmemesini ve herkese karışmamasını ihtar ederlerdi.

Peygamberler Peygamberi Efendimiz, sözünde, işinde ve her davranışında temizdi, temizliği severdi. Ve temiz olanlarla beraberdi

Kaynak: Dr: Lütfi Doğan / Diyanet İlmi Dergisi / Haziran 1970 / bkz: 64-69

(1-Kalem Süresi 4)